آیین صلوات نامه خوانی(جشن برداشت محصول گندم) در فرهنگ عامه

در برخي آبادي‌ها و روستاهاي ايران معمول و متداول است که براي شروع درو و چيدن گندم‌ها روز و ساعت خوشي تعيين مي‌کنند. زيرا اين روز ميمون را به فال نيک مي‌گيرند با اين نيت که همه کارگران با صحت و سلامتي درو را به پايان برسانند. در آخرين روز درو مقداري از گندم درون يک قطعه زمين که باقيمانده، يک نفر ابياتي را با صدايي خوش به صورت نوحه مي‌خواند و بقيه کارگران در حين درو کردن گندم در پايان هر بيت صلوات مي‌فرستند....

ادامه نوشته

صلوات نامه خوانی در چهارمحال و بختیاری

در روستاي «ده لي» از توابع شهرستان اردل چهارمحال و بختياري رسم بر اين است كه بعد از درو كردن و برداشت برنج، برداشت محصول آخرين كُرته(=حدود 50 متر زمين‌‌)‌را صلواتي مي‌نامند. به اين ترتيب كه محصول و برنج آن كُرته را هركس که در آنجا حاضر باشد، مي‌تواند براي خود بچيند و درو نمايد. برزگران و دروكنندگان، به هركس كه دوست دارند محصول اين قسمت را درو كرده و تقديم مي‌نمايند. در ميان برزگران و دروكاران، فردي كه آواز و صداي خوبي دارد، شعر صلواتي مي‌خواند و بقيه به دنبال او تكرار مي‌كنند و بدين ترتيب پايان كار برداشت محصول را به همه خبر مي‌دهند. اینک ابیاتی از اشعار صلوات‌نامه‌خوانی:

خوش رحمتي است ياران،گوييم از دل و جان، هر روز صد هزاران

صل علي محمّد، صلوات بر محمّد

صلوات را خدا گفت، بر شأن مصطفي گفت، جبريل بارها گفت:

صل عي محمّد، صلوات بر محمّد

ياران ما چهارند، با ما چو جان به كارند، همه در انتظارند:

صل علي محمّد، صلوات بر محمّد

منبع: وبلاگ تخصصی فولکلور ایران http://mkhalatbari.blogfa.com/

لالایی‌های مادران بختیاری

 

لالایی‌های مادران بختیاری سرشار از زندگی است در این ترانه‌ها، مادران آرزو‌ها، دردها و رنجها، دیدگاهها، مهر و عواطف مادری، یادها‌، برنامه‌ها و تصمیم‌ها، مسائل سیاسی، مذهبی و تاریخی و غیره را در کالبد لالائیها می‌ریزند و آنها را عرضه مي كنند... در جوامع سنتی، علیرغم اینکه عمده کارهای سنگین خانه و خانه‌داری و تربیت و نگهداری فرزندان و ... بر عهده زنان است - که اگر نه سنگینتر از کار مردان، سبکتر از آن هم نیست- اما جایی برای نشان دادن این همه زحمت و تلاش وجود ندارد چیزی که وظیفه زن دانسته شده و هیچ سپاسی برای آن در نظر گرفته نشده است كه این امر در جوامع کوچنده جامعه‌مان، خود را به نحوی برجسته‌تر می‌نمایاند. مطلبي كه در ادامه خواهد آمد درباره نقش و اهميت لالايي هاي مادران بختياري است كه در گفتگو با خبرنگار آژانس خبري بختياري ايبنا نيوز در تاريخ ۲۶/۵/۱۳۸۸ انجام شد و در اين سايت خبري بختياري قرار گرفته است.

ادامه نوشته

شناختی از مفاهیم و حوزه و تاریخچه فولکلور(فرهنگ عامه)

 

فرهنگ عامه یا فرهنگ مردم چیست؟

این مقاله یک بررسی کوتاه درباره چیستی فرهنگ عامه یا فرهنگ مردم است. مسلماً برای کسانی که در زمینه فرهنگ مردم فعالیت و تحقیق می کنند به هر حال نوعی تلقی و برداشت از حوزه کارشان دارند.اما چیستی و چگونگی فرهنگ مردم از همان ابتدای ظهور این حوزه از دانش تاکنون یکی از مباحث مورد بحث بوده است.نویسنده در این مقاله ضمن مرور کوتاه تاریخی درباره فرهنگ مردم، سعی کرده‌ است که یکی از ابعاد این دانش یعنی قلمرو موضوعی آن و ویژگی‌هایش را تحلیل نماید. در بخش پایانی مقاله یک مرور کوتاه به مطالعات فرهنگ مردم در ایران ارائه کرده‌ است. هدف از این مرور بیان دقیق تاریخ این مطالعات در ایران نیست، بلکه اشاره ای است به این واقعیت که مطالعات فرهنگ مردم در ایران چگونه شکل گرفت و چه تحولی وتوسعه‌ای داشته است. واضح است که شناخت و تحلیل دقیق موضوع چیستی و چگونگی فرهنگ مردم بررسی‌های بسیار گسترده‌تری می‌طلبد و در اینجا هدف اصلی نویسنده بیشتر ارائه یک ساختار مفهومی و طبقه بندی از موضوع است و نه بیشتر.                                                   

 [کلید واژه‌ها:فرهنگ مردم(فرهنگِ عامه‌شناسی)، سنت‌ها(مادی،رفتاری،گفتاری)، ادبیات عامیانه(داستان،اشعار و زبان عامیانه)، تاریخچه فولکلور]

ادامه نوشته