ضرروت شناخت و حفظ گنجينه‌هاي فرهنگي و ادبي قوم لُر

عنوان مقاله:ضرروت شناخت و حفظ گنجينه‌هاي فرهنگي و ادبي قوم لُر (مقاله ش۱۳)

نویسنده مقاله:علی حسین پور

منبع: پایگاه خبری لرنا http://www.lorna.ir/post-55.aspx

كشور بزرگ ايران از اقوام گوناگوني تشكيل شده كه هر كدام از اين اقوام خود از فرهنگ و آداب و رسوم گران‌بهايي برخوردارند... جاي آن را دارد كه هر چه بيشتر اين فرهنگ‌ها مورد توجه و كنكاش علمي قرار گيرند، تا شناخت ما از مردم اين سرزمين كهن بيشتر شود. از جمله اقوام شناسنامه‌دار ايراني ، قوم لُر مي‌باشند. اين قوم بنابر شواهد و مدارك تاريخي و باستان‌شناسي با داشتن تاريخي چند هزار ساله از فرهنگِ اصالت‌مند و ريشه‌داري برخوردار است...

ادامه نوشته

تأثیرات فولکلور بختیاری بر رشد و تربیت کودکان

عنوان مقاله:تأثیرات فولکلور بختیاری بر رشد و تربیت کودکان(مقاله ش۱۲)

نویسنده:علی حسین پور

منبع مقاله:آژانس خبري بختياري (ايبنانيوز)/گروه گزارش و مقالات:

http://www.ibnanews.com/pages/?cid=2964

دوران کودکی، يکی از مهم‌ترين مراحل زندگی انسان است که ابعاد مختلف شخصیتیِ هر فردی در آن شکل مي‌گيرد؛ ابعادی که در ساير برهه‌های زندگی، به منصه ظهور و شکوفايي مي‌رسد.

در فرهنگ سنتی قوم بختیاری توجه زيادی به اين دوران و آموزش و پرورش فکری - تربیتی و عاطفی کودکان، با ادبيات ظریف و دقيقی و متناسب با ذوق، قريحه، علايق و روحيات کودکان شده است.

بنابراین، توجه به این ادبیات، ما را با  اصالت‌های فرهنگی و ارزشی بختیاری‌ها در راه تربیت و فرهنگ‌پذیری کودکان‌‌شان و انتقال سنت‌های نیکوی ایلی به آنان، بیشتر آشنا می‌کند. 

با توجه به گسترده بودن حوزه‌‌ی فرهنگِ مردمِ بختیاری، به گونه‌ای با کودک و علایق و خصوصيات او پيوند و ارتباط دارد که از جمله‌ی این موارد می‌توان به باورهای عاميانه‌ی بختياري اشاره کرد که برخي از اين باورها بسیار کهن هستند و به كودكان – حتی پیش از تولد- زندگی و اعمال و حرکات آنان ارتباط دارند...

ادامه نوشته

انعکاس کار و تلاش زنان بختیاری در ترانه‌های عامیانه و کودکانه

 عنوان مقاله:‌انعكاس کار و تلاش زنان بختیاری در ترانه‌های عامیانه و كودكانه(مقاله ش۱۱)*

نویسنده مقاله:علی حسین پور

منبع مقاله:فصلنامه عشایری ذخایر انقلاب و سایت ایبنانیوزبا عنوان بازتاب کار و تلاش زنان بختیاری در ترانه های عامیانه و کودکانه

 http://ibnanews.com/vdcc.0qia2bqpxla82.html

  در جوامع سنتی، علیرغم اینکه عمده کارهای سنگین خانه و خانه‌داری و تربیت و نگهداری فرزندان و ... بر عهده زنان است - که اگر نه سنگینتر از کار مردان، سبکتر از آن هم نیست- اما جایی برای نشان دادن این همه زحمت و تلاش نیست؛ چیزی که وظیفه زن دانسته شده و هیچ سپاسی برای آن نیست. این امر در جوامع کوچنده جامعه‌مان، خود را به نحوی برجسته‌تر می‌نمایاند. بیداری زنان ایل در سحرگاهان که مردان خفته‌اند، به چشمه رفتن و آب آوردن با مشک‌های نهاده بر دوش، مشک دوغ زدن، جمع‌آوری هیزم از دل کوه و دشت برای آتش، دوشیدن احشام و پختن شیر، پخت نان و آماده کردن صبحانه، تنها گوشه‌ای از فعالیت‌های زنان ایل است که برخی از این کارها پیش از طلوع آفتاب به انجام می‌رسد. قرار دادن این حجم فعالیت در کنار کارهایی که باید تا پاسی از شب به انجام برسد شگفتی انسان را برمی‌انگیزد و برای زنان فرمانبردار ایل، تنها راه نشان دادن این سختی‌ها و بدین‌سان خارج کردن عقده‌های زندگی سخت و گاهی نامرادی‌های روزگار، زمزمه‌هایی است که هنگام مشک‌زدن، خوابانیدن کودک و ... بر زبان جاری می‌سازند؛ ترانه‌هايي که شاید در نگاه اول بی‌اهمیت به نظر می‌آیند، اما با تعمیق در آنها نه تنها با حجمی انبوه از داده‌های آن فرهنگ آشنا می‌شویم، بلکه نارسایی‌ها و دشواری‌های زندگی این قشر جامعه ایلی را از خلالش درمی‌یابیم... *این مقاله با همین عنوان قبلاً در فصلنامه عشایری ذخایر انقلاب، دوره جدید، سال دهم شماره 1 و 2 بهار و تابستان 1386 شماره پیاپی 53 و 54 صفحات:137-165 به چاپ رسیده است.

 

ادامه نوشته

بهمن علاءالدین، موسیقی و فولکلور بختیاری

عنوان مقاله:بهمن علاءالدین، موسیقی و فولکلور بختیاری(مقاله شماره۱۰) 

 نویسنده مقاله:دکتر عباس قنبری عدیوی 

   منبع مقاله:سایت انسان شناسی و فرهنگ

فولکلورfolklore  و فرهنگ عامیانه ی مردم بختیاری زبان یکی از گنجینه های فرهنگی ایران زمین است که ریشه در تاریخ وادبیات این ملت بزرگ دارد. هنر، موسیقی، ادبیات و آفریده های خلقی این قوم ایرانی تبار به همت شاعران، هنرمندان، خوانندگان (خونده گر xondegar  ) ، ادیبان وموسیقی شناسان این مرز وبوم حفظ شده ونسل به نسل به ما رسیده است. از این میان شاعر، ادیب، موسیقی دان وخواننده ی شهیر بختیاری، شادروان بهمن علاءالدین ( 1385- 1319 ه. خ. ) نقش به سزا و پرتاثیری براحیا و ماندگاری فرهنگ بختیاری دارد...

ادامه نوشته

شاهنامه و مردم بختیاری

عنوان مقاله: شاهنامه و مردم بختیاری(مقاله شماره۹) نویسنده مقاله:عباس قنبری عدیوی                                                                  منبع مقاله:سایت انسان شناسی و فرهنگ

...شاهنامه مجموعه ای از فراز و فرودها، پیروزی ها و شکست ها، کامیابی و ناکامی ها، داد و بیدادهاست، شاهنامه تاریخ عمر بشر و سرگذشت اقوام و ملت هاست، نه  به صورت خاص تاریخ افسانه وار پادشاهان و شاه زادگان!
در فرهنگ ما واژه ی حکیم به کسی گفته می شود که دانش های رایج عصر خود را بداند. این مرد ایرانی نژاد و با ایمان دانشمندی بود که ریاضی، شیمی، پزشکی، فلسفه، ادبیات و ... را بخوبی می دانست این قبیل افراد در فرهنگ ما زیاد نیستند؛ از چهره هایی چون سنایی، نظامی گنجه ای، ناصر خسرو، عمر خیام و چند کس دیگر یاد می کنند. فردوسی به ضرورتی فرهنگی و ادبی به عنوان سنت مبارزه با بیگانگان و ترک تازی سلسله های غیر ایرانی پی برد و به همین علت با اندیشه و قلم به احیا، پاس داشت و توسعه ی فرهنگ ملی خود پرداخت. اگر هم از قهرمانانی چون رستم، سهراب، سیاووش، فرود،کاوه، گردآفرید و... یاد می کند، نمایندگان افکار و اندیشه های ایرانی هستند که هیچگاه در برابر ظلم و ستم، تجاوز و بیدادگری یا زشتی سکوت نکردند...

ادامه نوشته

کارون از دیدگاه گردشگران خارجی

نام مقاله:کارون از دیدگاه گردشگران خارجی(مقاله شماره۸)

 نویسندگان:دکتر عباس قنبری عدیوی - علی حسين‌پور

منبع مقاله: سایت انسان شناسی و فرهنگ

رود کارون یکی از طولانی‌‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه‌های ایران می‌باشد که بخشی از آن (در استان خوزستان) قابل کشتی‌رانی است. زردکوه بختیاری سرچشمه‌ی شاخه‌ی اصلی کارون به شمار می‌رود و این رود پس از طی نمودن مناطق پر پیچ و خمِ کوهستانیِ چهارمحال و بختیاری به دشت خوزستان وارد می‌شود و در ادامه مسیر خود در نهایت، از طریق اروندرود به خلیج فارس روانه می‌شود.  نکته‌ی قابل توجه درباره‌ی رود کارون این است که این رود همواره در طول حیاتِ تاریخی خود مورد توجه بوده و هست و تمدن‌های بزرگ، شهرها و آثار تاریخی مهمی در حوضه‌ی آن پدید آمده است که همین امر اهمیت آن را دو چندان ساخته است. بر همین اساس، کارون به دلیل اهمیت اقتصادی و تاریخی‌اش نیز مورد توجه گردشگران و سیاحان خارجی که برای انجام مأموریت‌های مختلف به خوزستان، لرستان، اصفهان و چهار محال و بختیاری(خاک بختیاری) سفر کرده‌اند، قرار گرفته و در نوشته‌های آنان این امر به خوبی انعکاس یافته است...

ادامه نوشته

شادیانه های آوازی در عروسی بختیاری

عنوان مقاله:شادیانه های آوازی در عروسی بختیاری(مقاله شماره ۷)

نویسنده مقاله: علیرضا خواجه منبع:وبلاگ علیرضا خواجه

بار اصلی آوازهای شادیانه در فرهنگ موسیقی بختیاری بر عهده زنان و دختران است. خواندن آواز همانند نواختن ساز، تمرین و ممارست زیاد نمی طلبد و از طرفی خوانندگی در فرهنگ بختیاری عمومیت دارد و مختص قشر خاصی نیست. بنابراین همه آنهایی که توانایی و علاقه به خواندن دارند، در مجالس شادی از این فرصت چشم پوشی نمی کنند. ضمن اینکه آوازخوانی در این فرهنگ یک شغل محسوب نمی شود. گر چه امروزه به سبب تحولات چشمگیر فرهنگی در همه جوامع سنتی، آوازخوانی سوگواری یا "گاگریوخوانی" به یک شغل برای مردان بختیاری تبدیل شده است. نکته دیگر در خصوص ترانه های آوازی، مشارکت دسته جمعی زنان و دختران است. در این نوع اجراها، معمولاً یک نفر یا چند نفر به نوبت، آوازی را سر می دهند و جمعیت حاضر در پاسخ هر بند آن، واژه یا واژگانی را واخوانی می کنند. شادیانه های آوازی بختیاری ها از منظری یک موسیقی زنانه به حساب می آید ولی این عنوان با آنچه که در جوامع شهری امروز، تحت عنوان موسیقی زنانه می شناسیم، تفاوت بسیار دارد...

ادامه نوشته

بختیاریها و فتح قندهار

 نام مقاله: بختیاریها و فتح قندهار(مقاله شماره۶) نویسنده:قاسم فتاحی

منبع مقاله: سایت انسان شناسی و فرهنگ

بختيارى‏ها كه از قديمى‏ترين اقوام ساكن در كوهستان‏هاى غربى ايران محسوب مى‏شوند، در طى قرنها زندگى سخت و پرمشقت در دامنه‏هاى زاگرس، به علت پيوستگى طبيعى با محيط كوهستانى ضمن برخوردارى از نوعى استقلال و آزادگى، داراى روحيه جنگجويى و سلحشورى نيز شده‏اند. اين جماعت پيوسته يكى از اركان مهم نيروى نظامى كشور محسوب مى‏شده‏اند. در اين مورد آمده است: «شهرت جنگجويى بختياريان، به تبع آزادگى طبيعى فرزندان بى‏پيرايه كوهسار، همواره وجود داشته و بخصوص در ارتش‏هاى ايرانى مأمور مبارزه در مناطق مرتفع نقش اساسى بر عهده آنها قرار مى‏گرفته است.» ....

ادامه نوشته

گیوه بافی در شهرستان بروجن استان چهار محال و بختیاری

نام مقاله(مقاله شماره ۵):گیوه بافی در شهرستان بروجن استان چهار محال و بختیاری

منبع مقاله:سايت علمي دانشجويان ايران

گیوه یک پای افزار قدیمی راحت و سازگار با آب و هوای معتدل ایرانی است که البته با زحمت فراوان تهیه شده و حاصل دست رنج چندین نفر اعم از زنان و مردانی است که هنرمندانه کوشیده و با هنر و سلیقه و البته مهارت فراوان خود کفشی را آفریدند که با داشتن خصوصیاتی چون خنک،سبک و قابل شستشو بودن در بین افرادی همچون روستائیان و کشاورزان پذیرفته شده و سالهای متمادی از گذشته تا کنون مورد استفاده قرار گرفته است.این پای افزار از ساده ترین مواد تهیه شده و با ساده ترین روشها نیز ساخته و پرداخته می شود. مراحل ساخت و تولید گیوه حدوداٌ ۲ روز طول می کشد که در ۴مرحله چرم سازی رویه بافی ،تخت کشی،و گیوه دوزی خلاصه می شود که در ادامه این نوشتار مراحل ساخت به تفصیل ارائه خواهد شد...

ادامه نوشته

گبه جلوه گاه زیبائی‌شناسی هنر قومی ايل بختیاری

عنوان مقاله(مقاله شماره ۴):گبه، پارادایم هنر قومی ایل بختیاری

 نویسنده مقاله: حسین ابراهیمی ناغانی.

گبه از زیباترین دستبافته‌های بختیاری‌ست که در خود قابلیتهای بسیاری از جمله سادگی و سهولت بافت و نیز از حیث زیبائی و ارزشهای تصویری  منطبق با سلیقه‌های انسان شهرنشین امروزی که در فضای داخلی معماری خود هنوز جائی برای گبه از زیباترین دستبافته‌های بختیاری‌ست که در خود قابلیتهای بسیاری از جمله سادگی و سهولت بافت و نیز از حیث زیبائی و ارزشهای تصویری  منطبق با سلیقه‌های انسان شهرنشین امروزی که در فضای داخلی معماری خود هنوز جائی برای دستبافته‌های گستراندنی محفوظ داشته است، استعدادهای چندانی برای عرضه دارد.
گبه الگوی ممتاز «هنرقومی» بختیاری‌ست. هنری که در آن هر دستگاه تولیدی و هر محصولی به یک محمل جهت ظهور «واقعیت تصویری» ممتاز تبدیل می‌گردد که البته در کلیت خویش دارای وحدتی مثال‌زدنی است....

ادامه نوشته

نمد و نمد مالی در چهار محال و بختیاری

عنوان مقاله(مقاله شماره 3):پژوهشی پیرامون نمد و نمد مالی چهارمحال و بختیاری

نویسنده مقاله: حسین ابراهیمی ناغانی

هنر- صنعت نمدمالی از کهن‌ترین میراث صنایع دستی ایران خاصه استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد که قدیمی‌ترین نشانه‌های هنرورزی و صناعتگری کهن‌اقوام ایرانی را می‌توان در آن پی‌جوئی کرد. پالوده‌ترین، بدیهه‌ترین و در عین حال پویا‌ترین نگاره‌ها و نقوش دستبافته‌های اقوام ایرانی خصوصا ساکنین زاگرس میانی را می‌توان در این جنگ‌های منقوش ردیابی کرد.
پژوهش اخیر به شیوه توصیفی-تحلیلی و روش عمدتا میدانی سعی بر آن دارد از سوئی به جهت حفظ و احیاء این دستمایه هنری کهن‌سال، شیوه برساختن و نیز زیبائی‌های تصویری نمد و ذوق هنرمندان نمدمال استان چهارمحال و بختیاری را به بوته نقد و بررسی بکشاند و از سوئی دیگر با شناساندن ظرفیت‌ها و قابلیت‌های این هنر_صنعت ایرانی راه‌های احیاء و بازتولید آن در زندگی و حیات امروزی را مهیا کرده و به جهت ممانعت از انقراض آن «کارکردی» جدید برای آن پیشنهاد کند.....

ادامه نوشته

نگاهي به هنر قالي بافي در استان چهار محال و بختياري

نام مقاله(مقاله شماره ۲): قالي ايراني چهار محال و بختياري

منبع مقاله: سايت حوزه هنري استان چهار محال و بختياري

استان چهارمحال و بختياري به علت شرايط جغرافيايي خاص خود و قرار گرفتن در منطقه اي کوهستاني و سردسير ، همواره از شرايط مساعدي براي توليد فرش دستباف برخوردار بوده است و توليد فرش نسبت به ساير صنايع دستي از اهميت بيشتري برخوردار است و قالي عمده ترين صنعت دستي استان چهارمحال و بختياري است که در درجه اول در روستاها ، بعد در بين عشاير اسکان يافته و دست آخر در شهرها رواج کامل دارد .استان چهارمحال و بختياري به علت شرايط جغرافيايي خاص خود و قرار گرفتن در منطقه اي کوهستاني و سردسير ، همواره از شرايط مساعدي براي توليد فرش دستباف برخوردار بوده است و توليد فرش نسبت به ساير صنايع دستي از اهميت بيشتري برخوردار است و قالي عمده ترين صنعت دستي استان چهارمحال و بختياري است که در درجه اول در روستاها ، بعد در بين عشاير اسکان يافته و دست آخر در شهرها رواج کامل دارد ...

ادامه نوشته

بانك مقالات چهار محال و بختياري

پس از معرفي كتاب هاي جديد و قديمي در حوزه ي فرهنگ، تاريخ و ادبيات بختياري در وبلاگ تخصصي كتاب شناسي چهار محال و بختياري، در اينجا با استناد به منابع گوناگون (مجلات- سايت هاي اينترنتي) و سهولت دستيابي دانشجويان و علاقمندان به فرهنگ بختياري مقالات ارزنده كه به صورت پراكنده در سايتهاي مختلف قرار داده شده به صورت يك مجموعه با عنوان بندي مناسب خدمتتان ارائه مي شود. حسن اين كار هم معرفي مقالات بختياري و هم نويسندگان ارجمندي است كه براي اعتلاي اين فرهنگ تلاش مي كنند و بايد قدردان زحمات آنان بود.اميد است مورد توجه قرار گيرد.

عنوان مقاله(مقاله شماره ۱):آتش و جایگاه آن در نزد بختیاری

نويسنده: آرمان موري احمدي

یکی از این عناصر که نقشی ویژه و ارزش غیر قابل انکاری در زندگی و باور بختیاریها دارد آتش است و آتش نزد مردم بختياري کاربردی دو وجهی دارد : از یک سو مقدس و پاک است، از سوی دیگر مخرب و ویرانگر .

آتش مقدس دارای شأن و منزلتی ویژه در بین این مردمان بوده است تا آنجا که بی حرمتی به آتش گناهی بزرگ و نابخشودنی شمرده می شد و خاموشی آنرا روا نمی داشتند، زیرا اعتقاد به حیات جاودانه آتش داشتند و معتقد بودند که هر کس به آتش بی حرمتی کند به خشم خدا دچار می گردد.

از سوی دیگر بختیاریها قایل به ویژگی اهریمن ستیزی آتش بودند و معتقد بودند که آتش افروختن موجب گریختن نیروهای اهریمنی از فضایی که آتش در آن افروخته شود می گردد...

ادامه نوشته