معرفی کتاب: چهارمحال و بختیاری در عصر زندیه
مشخصات کتاب(۷)
نام کتاب: چهارمحال و بختياري در عصر زنديه ( ۱۲۰۹-۱۱۶۳هـ .ق)
نام نویسنده: قاسم فتاحی
محل نشر: شهرکرد
نام ناشر: سدرة‌المنتهي
سال نشر: ۱۳۸۷
معرفي كتاب: كتاب چهارمحال بختياري در عصر زنديه از جمله كتاب‌هاي تاريخي معتبر جديدي است كه با تلاش قاسم فتاحي(متولد ۱۳۴۵) تأليف شده و انتشارات سدرة‌المنتهي شهركرد آن را اخيراً (۱۳۸۷) با قيمت ۳۰۰۰ تومان به چاپ رسانده است و داراي ۲۳۲ صفحه و شامل دوازده فصل و منآبع و مآخذ و فهرست اعلام است. اين كتاب دومين اثر قاسم فتاحي در زمينه شناخت نقش منطقه چهارمحال و بختياري در تحولات تاريخ ايران پس از سقوط حكومت صفوي است- كتاب اول او «چهارمحال وبختياري در عهد افشاريه است» - نويسنده در اين كتاب تلاش كرده است اوضاع سياسي و اقتصادي و فرهنگي منطقه را در فاصله‌ي زماني سقوط حكومت افشاريه(۱۱۶۳هـ .ق) تا افول حكومت زنديه را مورد بررسي قرار دهد. عناوين و زير مجموعه‌ي مطالب اين دوازده فصل كتاب شامل موارد زير است:
فصل اول: جنگ قبايل بر سر قدرت؛ رقابت‌هاي طايفه‌اي پس از مرگ نادر؛ كريم‌خان و طايفه زند. فصل دوم: رقابت خوانين بختياري و زند براي تسلط بر اصفهان؛ جنگ كَمَره ميان علي‌مردان‌خان و كريم‌خان؛ جنگ«مورچه خورت» و شكست علي‌مردان‌خان از ابوالفتح‌خان؛ سقوط اصفهان و غارت آن توسط سپاه مهاجم. فصل سوم: اتحاد سه‌گانه خوانين بختياري و زند و تشكيل حكومت جديد در ايران؛ پيمان‌شكني علي‌مردان‌خان و فروپاشي اتحاد سه‌گانه؛ لشكر‌كشي علي‌مردان‌خان به فارس. فصل چهارم: واكنش كريم‌خان در برابر پيمان‌شكني علي‌مردان‌خان؛ جنگ چهارمحال و شكست علي‌مردان‌خان. فصل پنجم: كريم‌خان زند وكيل‌الدوله ايران؛ تلاش‌هاي مجدد علي‌مردان‌خان براي كسب قدرت؛ ماجراجويي محمدخان‌زند و شكست وي از علي مردان‌خان؛ جنگ نهاوند و شكست علي‌مردان‌خان از قواي زنديه. فصل ششم: واپسين تلاش‌هاي علي‌مردان‌خان بختياري براي رسيدن به قدرت؛ اقدام محمد حسن‌خان قاجار براي كمك به علي‌مردان‌خان؛ درخواست كمك ساكنان قلعه كرمانشاه از علي‌مردان‌خان؛ علي‌مردان‌خان بختياري و شاه سلطان حسين دوم؛ جنگ كرمانشاه و پايان كار علي‌مردان‌خان؛ شكست كريم‌خان‌زند از آزادخانِ افغان و فرار او به چهارمحال و بختياري؛ قتل علي‌مردان‌خان بختياري. فصل هفتم:غلبه كريم‌خان بر رقيبان و تحكيم قدرت در كشور؛ علي‌مردان خان كوچك بختياري؛ ميرزا طاهر چهارمحالي و حكومت كهگيلويه؛ بختياري‌ها و شورش زكي خان؛ اقدامات انتظامي كريم خان در چهارمحال و بختياري. فصل هشتم: اقامت كريم‌خان در شيراز و نقش بختياري‌ها در تحولات اين دوران؛ اقدامات كريم‌خان پس از اقامت در شيراز؛ مشاركت بختياري‌ها در جنگ بصره؛ عُصيان حيدرخان بختياري. فصل نهم: چهارمحال و بختياري در عهد جانشينان كريم‌خان؛مرگ كريم‌خان و جنگ قدرت ميان افراد خان زند؛ اهميت چهارمحال و بختياري در عهد زنديه؛ بختياري‌ها و جانشينان كريم‌خان؛ جنگ قدرت ميان طوايف زند و قاجار و حمايت بختياري‌ها از زنديه؛ مخالفت بختياري‌ها با آقامحمدخان. فصل دهم: حاكميت در چهارمحال و بختياري در دوره زنديه و سياست‌هاي كريم‌خان. فصل يازدهم: اوضاع اجتماعي و اقتصادي چهارمحال و بختياري در عهد زنديه؛ خانه آزاده. فصل دوازدهم: نگاهي به وضع ادبيات چهارمحال و بختياري در عصر افشاريه و زنديه؛ ادبيات ايران در عصر افشاريه و زنديه؛ شعراي چهارمحال و بختياري در عهد افشاريه و زنديه. فتاحي در پايان هر فصل، نكات مفيد و ارزشمندي براي آگاهي بيشترخواننده از ساير منابع مرتبط با موضوع و توضيح مطالب كتاب، به صورت يادداشت آورده است كه بر ارزش كار او مي‌افزايد. اين كتاب براي شناخت وقايع تاريخي و اجتماعي و فرهنگي چهارمحال و بختياري در عصر زنديه از منابع معتبر و مفيد محسوب مي‌شود و مطالعه و نقد اين كتاب به علاقه‌مندان تاريخ محلي براي غناي بيشترچاپ‌هاي بعدي آن توصيه مي‌شود.
علي حسين پور :